شاخص GDP چیست؟
شاخص GDP یا تولید ناخالص داخلی یکی از مهم ترین شاخص های اقتصادی هر کشور به حساب می آید که در واقع رایج‌ترین معیار برای ارزیابی فعالیت‌های اقتصادی یک کشور است اما این شاخص GDP دقیقا چیست؟ این سوالی هست که توی این مقاله میخواهیم به آن پاسخ دهیم با آکادمی ترید همراه باشید.
📊شاخص GDP چیست؟
شاخص GDP مخفف Gross Domestic Product هست که معنای آن تولید ناخالص داخلی می باشد برای درک بهتر آن بیایید کلمه به کلمه پیش برویم.
تولید Product :
کلمه تولید در عبارت تولید ناخالص داخلی به معنای ارزش پولی تمام کالا ها و خدمات تولید شده و عرضه شده در یک دوره زمانی می باشد.
ناخالص Gross:
کلمه‌ی ناخالص در عبارت تولید ناخالص داخلی به این موضوع اشاره میکند که محصولات، صرف‌نظر از مصرف و کاربرد آنها در آینده، در این معیار به‌حساب می‌آیند. یک محصول ممکن است به مصرف برسد، یا از آن برای سرمایه‌گذاری یا جایگزینی محصولات دیگر استفاده شود اما رسید فروش (Sales Receipt) نهایی یک محصول به رقم کلی GDP اضافه میشود.
داخلی Domestic :
کلمه‌ی داخلی در عبارت تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که معیار ورود محصول، وابسته به منطقه‌ی جغرافیایی آن است. کالاها و خدماتی که در این تعریف می‌گنجند، صرف‌نظر از ملیت تولیدکننده، در داخل مرزهای کشور تولید شده‌اند. به عنوان مثال تولیدات یک کارخانه آلمانی در ایالات متحده آمریکا به عنوان بخشی از GDP ایالات متحده محسوب می شود.
حال که با تک تک کلمات GDP آشنا شدیم میتوانیم یک تعریف کلی ازGDP داشته باشیم.
📌تعریف GDP
در یک تعریف مختصر GDP کل ارزش پولی محصولات نهایی تولید شده توسط واحد های اقتصادی مقیم یک کشور می باشد.
برای درک بهتر این تعریف هم لازم است که بعضی از کلمات را بیشتر توضیح دهیم
محصولات نهایی تولید شده:
در محاسبه GDP محصولات واسطه محاسبه نمی شوند و نقشی در GDP ندارند و فقط ارزش پولی محصول نهایی در محاسبه GDP لحاظ می شود به عنوان مثال یک کتاب محصول نهایی به حساب می آید اما کاغذی که برای ساخت آن کتاب استفاده شده است محصول واسطه به حساب می آید و فروش آن کاغذ تاثیر بر روی GDP نمی گدارد اما فروش محصول نهایی یعنی کتاب، به اندازه قیمت نهایی فروش رفته، ارزش پولی GDP را افزایش می دهد.
واحد های اقتصادی مقیم کشور:
در محاسبه GDP هر کشور، ملیت واحدهای اقتصادی اهمیتی ندارد و موقعیت جغرافیایی آنها مهم هست، به عنوان مثال اگر یک شخص ایرانی در ایالات متحده آمریکا محصولی را تولید میکند و به فروش می رساند تاثیری بر GDP ایران نمی گذارد و فقط GDP کشوری که در آن سکونت دارد یعنی آمریکا را بیشتر میکند.
پس اینجا اهمیت اقتصاد آزاد و تجارت آزاد را بهتر درک میکنیم یک کشور هرچقدر بیشتر بتواند سرمایه گذاران خارجی را موجاب کند که در کشور آنها سرمایه گذاری کند در اصل GDP کشور خودش را افزایش داده است. همانطور که آدام اسمیت در تئوری اقتصاد آزاد گفت ثروت یک کشور به ذخایر طلای آن کشور نیست بلکه ثروت یک کشور میزان تولیدی است که میتواند انجام دهد. از این رو است که شاخص GDP در اقتصاد آزاد مهم ترین شاخص اندازه گیری سلامت و پیشرفت اقتصادی است.
تا اینجا درباره تاثیر تولیدات بر روی GDP صحبت کردیم اما شاخص GDP بخش دیگری با عنوان خدمات هم دارد که تاثیر بسیار زیادی بر روی عدد نهایی GDP میگذارد.
👨🔧خدمات چگونه بر روی GDP تاثیر میگذارد؟
خدمات یکی از اجزای اساسی GDP هستند و تاثیر بسیار مهمی در این شاخص اقتصادی دارند. خدمات شامل هر گونه فعالیت غیرتولیدی است که برای رفاه عمومی انجام میشود. این میتواند شامل خدمات مانند آموزش، بهداشت، حمل و نقل، ارتباطات، مشاوره، خدمات مالی، خدمات فناوری اطلاعات و غیره باشد.
مصرف خدمات:
مردم و شرکت‌ها برای مصرف خدمات پول پرداخت میکنند که این پرداخت‌ها به عنوان یک قسمت از مصرف نهایی در محاسبه GDP در نظر گرفته میشود.
استفاده از خدمات در تولید:
بسیاری از شرکت‌ها و صنایع از خدمات برای تولید کالاها و خدمات خود استفاده میکنند. برای مثال، از خدمات بانکی، حمل و نقل، خدمات فنی و مهندسی، خدمات حقوقی و غیره در فرآیند تولید استفاده میشود که این نیز به عنوان قسمتی از ارزش افزوده در محاسبه GDP در نظر گرفته میشود.
صادرات خدمات:
اگر یک کشور خدمات به کشورهای دیگر صادر کند، ارزش این خدمات نیز به عنوان قسمتی از صادرات در محاسبه GDP در نظر گرفته میشود.
تأثیر خدمات بر فعالیت‌های اقتصادی دیگر:
خدمات میتوانند تأثیرات وسیعی بر دیگر بخش‌های اقتصادی داشته باشند، از جمله افزایش بهره‌وری، افزایش رفاه اجتماعی، توسعه فناوری، و سایر جوانب.
بنابراین، می‌توان گفت که خدمات به عنوان یک قسمت بسیار حیاتی از اقتصاد، تاثیر بسیار مهمی بر تولید ناخالص داخلی (GDP) دارند و محاسبه این شاخص اقتصادی بدون در نظر گرفتن خدمات به طور کامل ناقص می باشد.
❌چه مواردی شامل GDP نمی شوند
- کار بدون مزد (مانند کار انجام‌شده در خانواده و کار داوطلبانه)؛
- کالاهایی که برای عرضه به بازار تولید نمی‌شوند؛
- کالاها و خدمات مبادله‌شده؛
- فعالیت‌های غیرقانونی؛ ( مانند تولید و فروش مواد مخدر)
- فروش کالاهای استفاده‌شده؛
- کالاها و خدمات واسطه که برای تولید یک کالای دیگر و خدمات نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
📈شاخص GDP چگونه محاسبه می شود؟
روش تولیدی:
در این روش، GDP برابر با جمع کل ارزش افزوده (Value Added) هر بخش از اقتصاد محاسبه میشود. فرمول محاسبه به صورت زیر است:
GDP=VA1+VA2+VA3+…+Van که VA ارزش افزوده هر بخش از اقتصاد را نشان می‌دهد.
روش مصرفی:
در این روش، GDP برابر با مجموع مصرف داخلی (C)، سرمایه‌گذاری (I)، مصرف دولت (G) و صادرات (X) منهای واردات (M) است. فرمول محاسبه به صورت زیر است
GDP=C+I+G+(X−M)
روش درآمدی:
در این روش، GDP برابر با مجموع درآمد حاصل از عوامل تولید (حقوق و دستمزد کارگران، سود صاحبان سرمایه، اجاره و …) است. فرمول محاسبه به صورت زیر است:
GDP=W+I+R+P که W حقوق و دستمزد، I سود، R اجاره و P مالیات ناخالص است.
این فرمول‌ها به عنوان روش‌های محاسبه اصلی GDP استفاده می‌شوند و ممکن است در محاسبات و پژوهش‌های خاص، فرمول‌های توسعه یافته‌تر و پیچیده‌تری نیز استفاده شود.
📉سرانه GDP چیست؟
سرانه GDP به معنی تقسیم تولید ناخالص داخلی (GDP) یک کشور بر تعداد جمعیت آن کشور است. این معیار نشان‌دهنده میزان تولید متوسط درآمد برای هر فرد در آن کشور است و به عنوان یکی از شاخص‌های اقتصادی مهم مورد استفاده قرار میگیرد.
به عنوان مثال کشور آمریکا با تولید ناخالص داخلی 27 بیلیون دلاری بیشتر میزان GDP را دارد و زمانی که این مقدار را تقسیم بر جمعیت آمریکا میکنیم سرانه GDP آمریکا معادل 80 دلار بابت هر شخص می شود که از این دید در جایگاه هفتم دنیا قرار میگیرد.
ولی کشور لوکزامبورگ که GDP 88 میلیون دلاری دارد بخاطر جمعیت کمی که دارد (640 هزار نفر) از نظر سرانه GDP در رتبه اول دنیا با سرانه 135 دلار بابت هر شخص قرار دارد.
رتبه بندی سرانه GDP کشورها را میتوانید از طریق این لینک مشاهده کنید.
🔴اهمیت شاخص GDP در بازار فارکس
با توجه به توضیحاتی که در این مقاله دادیم قطعا از اهمیت بالای شاخص GDP مطلع شده اید این شاخص در معاملات تریدرهای بازار فارکس هم نقش بسیار مهمی دارد و تریدها و سرمایه گذاران نگاه ویژه ای به این شاخص دارند به طوری که به صورت ماهانه تغییرات شاخص GDP را دنبال کرده و عواملی که بر GDP تاثیر میگذارند را بررسی میکنند عواملی مانند تغییرات اشتعال، تغییرات سفارش کالا های با دوام، تغییرات شاخص مدیران خرید و غیره که میتوانند در تخمین مقدار نهایی GDP آنها را راهنمایی کنند، اما شاخص GDP ازاین رو برای تریدها اهمیت بالایی دارد که میتواند به صورت مستقیم روی ارزش پول یک کشور تاثیر بگذارد به طوری که هرچقدر میزان GDP یک کشور افزایش پیدا کند ارزش پول آن کشور نیز بیشتر میشود و هر چقدر GDP یک کشور کاهش پیدا کند ارزش پول آن کشور نیز کمتر میشود.
ارادتمند شما، علی روزبهانی
