بررسی کلاهبرداری کوروش کمپانی از دیدگاه اقتصادی
🔴موفق شدن کلاهبرداری کوروش کمپانی، آشکار و واضح فقط یک دلیل و مقصر میتواند داشته باشد آنهم چیزی جز نظام اقتصادی بسته نیست. توی این مقاله به بررسی کلاهبرداری کوروش کمپانی از دیدگاه اقتصادی میپردازیم با آکادمی ترید همراه باشید.
اول از همه باید به این موضوع بپردازیم که روش کلاهبرداری پانزی که کوروش کمپانی از آن استفاده کرده است دقیقا چیست؟
🔶طرح پانزی چیست؟ (کلاهبرداری کوروش کمپانی)
طرح پانزی یک طرح سرمایه‌گذاری با وعده‌ی بازگشت سرمایه سریع و زیاد برای سرمایه‌گذاران اولیه است. درواقع این طرح نوعی کلاهبرداری است که در آن کلاهبرداران وعده بازگشت سرمایه و سود زیاد و سریع را به سرمایه‌گذاران می‌دهند.
در این نوع طرح‌ها، غالباً سود سرمایه‌گذاران اولیه با پول سرمایه‌گذاران نسل دوم پرداخت شده و سود سرمایه گذاران نسل دوم با پول سرمایه گذاران نسل سوم پرداخت شده واین چرخه همینطور ادامه پیدا میکند.
با این روش، اعتماد افراد جلب میشود. این فرآیند آن‌قدر ادامه پیدا میکند تا در نهایت اسکمرها (طراحان اولیه پروژه) نتوانند به نسل‌های آخری که وارد پروژه شده‌اند، سودی پرداخت کنند. اینجاست که دیگر زنجیره کلاهبرداری به خانه آخر خود می‌رسد و پرونده پروژه بسته میشود.
چنین شرایطی بهترین فرصت برای کلاهبرداران است تا با هر مقدار سودی که تا این لحظه به دست آورده‌اند، ناپدید شوند.چیزی که پروژه های پانزی برای جذب سرمایه‌گذار به آن تکیه میکنند، قانونی‌بودن آن است. طرح‌های پانزی سرمایه‌گذاران را قانع میکند که سود دریافتی آنها از طریق یک سرمایه‌گذاری قانونی است و ریسکی در این کار وجود ندارد. آنها تلاش میکنند با دریافت سود منظم در چند ماه اول، اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران را جلب کنند. عملاً سرمایه‌گذار وسوسه خواهد شد که پول بیشتری را وارد پروژه کند. خود آن فرد حتی میتواند یک تبلیغ‌کننده بسیار عالی و قابل‌اعتماد باشد تا سرمایه‌گذاران دیگری هم را قانع کند تا وارد طرح پانزی شود.
کوروش کمپانی هم دقیقا از همین روش برای کلاهبرداری استفاده کرد با وعده فروش گوشی آیفون ۲۰ میلیونی از سرمایه گذاران پول دریافت کرد و با بخشی از اون پول برای یکسری از خریدار ها گوشی آیفون تهیه کرد و با سرمایه گذاری نسل دوم سرمایه گذاران، برای بخشی دیگر از نسل اول گوشی آیفون تهیه کرد و سپس با تبلیغات گسترده و استناد بر گوشی هایی که تحویل داده سرمایه گذاران بیشتری را جذب کرد اما درست پس از جذب بیشترین سرمایه ممکن شبانه فرار کرده و دست مالباختگان را در پوست گردو قرار دادند.
✅اما توی این مقاله میخوایم به دلایل اقتصادی این مسئله بپردازیم که چرا پروژه آشکار کلاهبرداری کوروش کمپانی در ایران موفق می شود؟
اولین و شاید مهم ترین علت جذب مردم به پروژه کوروش کمپانی، فروش گوشی آیفون ۱۳ بوده است گوشی موبایلی که کمتر از هزار دلار در بازار جهانی قیمت دارد اما در ایران به علت ممنوعیت واردات گوشی های آیفون این مدل گوشی نزدیک به ۲ هزار دلار قیمت گذاری میشود، پس اگر کمپانی این مدل گوشی را با قیمت خیلی کمتر به فروش برساند بسیاری از مردم خواهان آن هستند اما همین جا دومین علت موفق شدن این پروژه آشکار کلاهبرداری مشخص میشود، نا آگاهی عمومی مردم از این مدل پروژه های کلاهبرداری، زمانی که این کمپانی گوشی آیفون ۱۳ را ارزان تر از قیمت جهانی میفروشد و نه تنها سود نمیکند بلکه ضرر هم میکند، وظیفه‌ی خریدار هست که به این فروشنده شک کند، اما زمانی که سلبریتی ها، ورزشکاران، هنرمندان و خوانندگان مشهور تبلیغ آن کمپانی را میکنند و اعتبار خودشون را پشت آن کمپانی میگذارند اعتماد خریدار جلب میشود، و این هم میشود علت سوم.
❌اما بیایید برگردیم به علت اول، عدم واردات گوشی های آیفون:
از لحاظ اقتصادی هیچ گاه ممنوعیت واردات یا صادرات به سود هیچ اقتصادی نبوده و همیشه باعث ایجاد مشکلات اقتصادی بزرگتری شده است.
دستکاری در مکانیزم بازار چه با ممنوعیت واردات چه با تعیین سقف یا کف قیمت چه با روش های دیگر باعث برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا میگردد، و تقاضا برای محصولی که به علت کمبود عرضه، بسیار گران شده است زیاد میشود در نتیجه اگر کمپانی آن محصول را با قیمت بسیار پایین تر و با آشکار ترین روش کلاهبرداری عرضه کند هیچ قدرتی توان جلوگیری از تقاضای بالای مردم را ندارد.
اما در اقتصاد آزاد چنین مشکلاتی نداریم اگر ممنوعیتی برای تجارت با آمریکا وجود نداشت و شرکت اپل میتوانست در ایران نمایندگی داشته باشد ضمینه ای برای بوجود آمدن چنین کلاهبردار هایی فراهم نمیشود پس میتوانیم از این دید بگوییم که اقتصاد آزاد از اقتصاد بسته بهتر است اما این تنها دلیلی نیست که برتری اقتصاد آزاد نسبت به اقتصاد بسته را بیان میکند برای درک بهتر این موضوع بیایید راجب این سوال که چرا کشورها با یک دیگرتجارت میکنند صحبت کنیم.
📊چرا کشورها با یکدیگر روابط اقتصادی دارند؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که چرا یک فرد تمام نیازهای خودش را به تنهایی برطرف نمی کند؟ چرا هر کدام از ما همه کاره نمیشویم؟ خانه بسازیم کشاورزی کنیم آشپزی کنیم به بچه ها آموزش دهیم امنیت ایجاد کنیم پزشکی کنیم و…
جدا از اینکه فرصت نمیکنیم تمام کارها را باهم انجام دهیم کیفیت بالایی هم نمیتوانیم داشته باشیم اما اگر هرکس در ضمینه تخصصی خودش فعالیت کند و آن را ارائه دهد و در مقابل از تخصص افراد دیگر در سایر ضمینه ها استفاده کند هم در وقت و منابع خود صرفه جویی کرده است هم از خدماتی استفاده کرده است که کیفیت بالایی دارند و متخصص آن کار انجامش داده است.
حال میتوانیم بگوییم که چرا کشورها باید با یکدیگر روابط اقتصادی داشته باشند زیرا میتوانند از تخصص و منابع یکدیگر بیشترین استفاده را بکنند و خودشان نیز در ضمینه ای که منابع و تخصص دارند بهترین بازدهی را داشته باشند.
اما یک عده ای هم هستند که معتقدن اقتصاد آزاد خوب نیست و باید به خودکفایی و تولید داخلی بپردازیم همه چیز را خودمان تولید کنیم تا نیازی به سایر کشورها نداشته باشیم این اعتقاد از قرن ها پیش توسط مرکانتیلیست ها مطرح شد که معتقد بودند واردات موجب خارج شدن طلا از کشور میشود و باید تا جایی که میتوانیم همه چیز را خودمان تولید کنیم و منابع طلا را افزایش دهیم تا ثروت بیشتری داشته باشیم اما درسال 1776 آدام اسمیت با انتشار کتاب ثروت ملل این موضوع را مطرح کرد که ثروت یک کشور به میزان طلایی که دارد نیست بلکه میزان تولیدی است که میتواند انجام دهد. (شنیدن کتاب صوتی ثروت ملل از کست باکس)
به نظر آدام اسمیت تحقق تقسیم کار در سطح بین الملل باعث تخصص کامل کشورها در تولید کالاهای مختلف شده و منجر به افزایش بازدهی سطح تولیدات در کل دنیا خواهد شد. ( برای درک بهتر این موضوع توصیه میکنم ویدیو تجارت آزاد را از یوتیوب ما ببینید)
پس اگر بخواهیم خودمونی تر بگوییم دیدگاه اقتصادی عقب افتاده مرکانتیلیستی که میگوید واردات خودرو ممنوع تا صنعت نوزاد خودروسازی آسیب نبیند موجب این میشود که صنایع نوزاد پیرشوند اما موفق نه. یا دیدگاهی که میگویید واردات کالای لوکس مثل آیفون ممنوع تا ارز از کشور خارج نشود موجب انحصار و ساخت ضمینه های کلاهبرداری این چنینی میشود.
پس شاید اگر آیفون ۱۴ و ۱۵ ریجستر میشد کسی سمت آیفون ۱۳ نمیرفت اگر واردات آیفون آزاد بود که اصلا قیمتش انقدر نجومی نبود اگر وضعیت اقتصادی بد نبود و همه میتونستن آیفون بخرند انقدر آیفون داشتن مهم نبود در نتیجه پروژه های کلاهبرداری این چنینی هیچ گاه موفق نمی شدند.
شاید خیلی مقصرها بتوانیم برای این پروژه پیدا کنیم که توی این مقاله هم به آنها پرداختیم مثل نا آگاه بودن مردم و سطح پایین اطلاعات درمورد روش های کلاهبرداری، مسائل فرهنگی و اجتماعی، تبلیغات سلبریتی ها، عدم نظارت درست بر کسب و کار ها، ارائه مجوز های اشتباه برای این کسب و کارها و… اما نباید فراموش کنیم که بزرگترین مقصر، نظام اقتصادی اشتباه و بسته است، تا زمانی که اقتصاد کشور آزاد نباشد و فقط افراد مشخصی بتوانند واردات انجام دهند این سری مشکلات و کلاهبرداری ها ادامه خواهد داشت، هر بار به یک شکل جدیدی ارائه می شود و هر بار میخواهیم تقصیر را گردن یکسری افراد بیندازیم درحالی که مشکل بنیادی و اقتصادی هست.
ارادتمند شما، علی روزبهانی
